Bu günlərdə pəhriz bəlkə də hər kəsin düşünməli olduğu ən vacib şeydir. Qeyri-sağlam qidalanma çox vaxt bir çox xəstəliyə, çəki artımına səbəb olur.

Tibb.fed.az sizə yeyə biləcəyiniz, bununla belə gündəlik rasionunuza daxil etməli olmadığınız qidaları təqdim edir.

1. Düyü

Düyü ölkəmizdə ən çox istifadə olunan dənli bitkilərdən biridir. Bayram süfrələrinin bəzəyi olmaqla yanaşı, düyüdən çoxçeşidli təamların hazırlanması da ondan mütəmadi istifadəmizi vacib edir. Əksəriyyət həftədə bir neçə dəfə, hətta hər gün bu ağ dənli bitkini istehlak edir.

Bu bitkinin faydaları həqiqətən də çoxdur. Qidalandırıcıdır və çox enerji verir, sinir sisteminin işini yaxşılaşdırır və idrak funksiyalarına faydalı təsir göstərir, sümükləri və oynaqları möhkəmləndirir, həzmi normallaşdırır, qəbizliyi aradan qaldırır, dərinin vəziyyətini yaxşılaşdırır, tənəffüs yollarını yüngül təmizləyir, artıq mayeni bədəndən çıxarır, iltihablı proseslərlə mübarizə aparır, ürək-damar sisteminin fəaliyyətini normallaşdırır.

Düyüdə 8 amin turşusu, sağlam yağlar, vitaminlər, kalsium, fosfor və bir çox faydalı mikroelementlər var. Bununla birlikdə, dənli bitkilərin bir xüsusiyyəti də var: qidalandırıcı maddələrin əksəriyyəti istilik müalicəsi zamanı təhlükəsiz şəkildə yox olan qabığın içərisindədir.

Düyünün digər bir ciddi çatışmazlığı da yüksək glisemik indeksidir. Bu amil artıq kilo almağa meylli olan, əsasən də şəkərli diabet xəstələri üçün həlledici olmalıdır.

Düyü pərəstişkarısınızsa, qəhvəyi rəngə olanına üstünlük verin.

Gündəlik tərəvəz və meyvələrin - OPTİMAL DOZASI HESABLANIB

2. Portağal

Portağal - şirəsinə görə böyük ləzzətlə yediyimiz, yüksək C vitamini ilə zəngin olan populyar sitrus meyvələrindən biridir. C vitamini də daxil olmaqla qida maddələrinin tərkibi baxımından portağal sitrus meyvələri arasında fəxri yer tutur.

Bununla belə portağal bir sıra xoşagəlməz xüsusiyyətlərə malik olduğu üçün tamamilə təhlükəsiz meyvə də hesab edilə bilməz.

Birincisi, portağal yüksək dərəcədə allergik meyvədir. Allergiyaya meylli olsanız və bu şirin və turş "narıncıları" nəzarətsiz istehlak etməyə başlasanız, başqa bir allergiyaya məruz qalma ehtimalınız yüksələcək. Məhz bu səbəbdən portağalları hamilə və süd verən qadınlar istehlak etməməlidir, əks halda uşaq bu xoşagəlməz xəstəliyə tutula bilər.

İkincisi, portağallar xüsusi dadı sayəsində mədə suyunun turşuluğunu artıra bilir. Bu, qastrit, xora, bağırsaq problemi və həzm sisteminin xroniki xəstəlikləri olan insanların meyvədən imtina etməsi üçün ciddi bir səbəbdir.

Üçüncüsü, portağallar yalnız mədə suyunun turşuluğunu deyil, tüpürcəyi də artır, yəni ağız boşluğunun mikroflorasını. Bu, diş və diş əti xəstəlikləri ilə, xüsusən də diş minasının aşınması ilə doludur.

Hər gün portağal yeməyi dayandırmağın dördüncü və çox gözlənilməz səbəbi - kilo qazanmaqdır. İş burasındadır ki, sitrus meyvələrində çox az lif və çox miqdarda şəkər var. Bu isə o deməkdir ki, bədən quruluşu üçün portağallar zərərlidirlər.

Eyni C vitamini bədəndə çox olduğu təqdirdə sümüklər üçün təhlükə daşıya bilər. Həddindən artıq miqdarda C vitamini kalsiumun udulmasını pozur, bu da sümük və oynaqları risk altında qoyur.

3. yumurta

Hər mağazada yumurta mütləq olur və hətta soyuducuda onlar üçün xüsusi bir rəf də qoyulub. Əgər onların hazırlanması asandırsa, səhər yeməyində yeyə bilər, yumurtanın olduğu müxtəlif salatlar hazırlaya bilərsiniz. Yumurtasız şirniyyat və digər xəmir xörəklərini bişirmək mümkün deyil, buna görə çox insan hər gün orqanizmlərinə necə zərbə vurduqlarını düşünmədən geniş şəkildə ondan istifadə edirlər.

Yumurta -  protein, A, K, D vitaminləri, kalsium, kalium, dəmir, fosfor, sodyum və digər mikroelementlər mənbəyidir. Və az adam bilir ki, yumurta sarısı çox miqdarda xolesterol ehtiva edir və bu da ateroskleroz riskini artırır.Özünüzü hər gün yumurta yeməyə öyrətmisinizsə, bu vərdişi tərgitməyə çalışın. Həkimlər həftədə yalnız 2 dəfə 1 dənədən artıq olmadan yumurta yeməyi məsləhət görür. Çünki normadan artıq olan hər şey zərərlidir, yaxşı deyil. Yeri gəlmişkən, yumurtanın ağını daha tez-tez yeyə bilərsiniz, nəinki sarısını.

Səhər yeməyində iki yumurta yeyənlər iki dəfə daha sürətli - ARIQLAYIR

4. Kartof

Kotlet ilə kartof püresi, qabığında qaynadılmış kartof, göyərti ilə bişmiş kartof dilimləri, kartof qızartması, göbələk ilə qızardılmış kartof, bütün şorbalar, kartof pancake, çoxlu salat - kartof dedikdə ağlımıza gələnlər budur.

Məhz kartofu torbalarla alırıq, istisnasız olaraq hər mənzildə və hər gün bişirilən yeməklərdə var. Yemək bişirmək üçün vaxt yoxdursa, ərzaq almaq üçün pul tükənibdirsə, biz kartofa üstünlük veririk. Bu doyurucu və dadlı tərəvəz bütün problemləri asanlıqla həll edir, çünki ondan ən müxtəlif yemək hazırlaya bilirik.

Ancaq boş yerə deyil ki, artıq çəkini aşmaq istəyən insanların pəhrizindən xaric olunan ilk şey kartofdur. Bu tərəvəzdə şəkər və balın birləşməsindəkindən daha çox, 95-ə bərabər olan yüksək glisemik indeks var. Bu o deməkdir ki, gündəlik kartof istehlakı birbaşa şəkər diabetinə aparan yoldur.

Və kartofa qarşı daha bir dəlil - onun tərkibidir. Onun tərkibinin 70-80%-i (çeşiddən asılı olaraq) bədənin mənimsəyə bilmədiyi nişastadan ibarətdir. Kartofu həzm etmək üçün bədənin çox sayda kimyəvi reaksiya keçməsi lazımdır və yalnız bundan sonra sadə həzm olunan şəkərlərə çevrilir.

Eyni zamanda, pəhrizdə nişastanın parçalanmasına kömək edən kifayət qədər miqdarda vitamin və maddə yoxdursa, damarları fermentləşdirir, çürüyür, bağlayır. Nişasta yodun mənimsənilməsinə tam şəkildə maneə törədir, bağırsaq mikroflorasını pozur və xörəyin hazırlanmasında yağ və ya pendir istifadə olunursa, o zaman tamamilə yağlarla əvəz olunur.

Bundan əlavə, yüksək temperaturun təsiri altında nişasta həzm orqanlarını bağlayan, bağırsaqda yapışıqlıq yaradaraq onun işlərini pozan bir kütləyə çevrilir. Və tərəvəz hazırlama metodundan asılı olmayaraq da təhlükəsi azalmır: yağlı kartoflar, pəhriz bişmiş kartoflar hər gün yeyilərsə eyni dərəcədə zərərlidir.

5. ƏT

Ət əsas zülal mənbəyidir və qırmızı ət də hemoglobin səviyyəsini artıraraq qanımızın tərkibini yaxşılaşdırır. Qırmızı ət əzələlər, sümüklər və oynaqlar üçün faydalıdır, enerji verir, immunitet sistemini gücləndirir və etiraf etməli olduğumuz şey - inanılmaz dərəcədə dadlıdır.

Ancaq onu sadə bir səbəbə görə hər gün yemək olmaz: ətin həzmi çox uzun çəkir, bəzi ət yeməklərinin həzmi isə hətta 8 saatadək davam edir. Ətin həzm edilməsi müddətində insan onsuz da başqa bir şeylər də yeyir, hətta 2-3 dəfə belə. Buna görə, həzm olunmamış ət mədədə çürüməyə başlayır və bu proses metanın sərbəst buraxılması ilə müşayiət olunur.

Metan insulinin normal işləməsinə kömək edən B3 vitaminini məhv edir. Təhlükə şəkər səviyyəsinin artımını yaradır. Onun nəticələri – şəkər diabeti, həmçinin mədə və bağırsaqda bədxassəli şişlərin inkişaf riski.

Həzm sisteminin normal işləməsi üçün həftədə 2-3 dəfə ət yeyilə bilər, digər günlərdə isə onu balıqla əvəz edə bilərsiniz.

Yaşlanmanı sürətləndirən və kökəldən - 5 ZƏRƏRLİ QIDA

6. Ispanaq

Ispanaq ən qiymətli göyərti növüdür. Bütövlükdə bütün bədən üçün faydalı olan çox miqdarda vitamin, mikroelement və üzvi turşu ehtiva edir.

Bununla belə, turşulardan biri - oksalik - sidik sisteminə zərər verəcəkdir. Qaraciyər və öd yolları xəstəlikləri olan insanlar, eləcə də revmatizmdən əziyyət çəkənlər üçün ispanaq tövsiyə edilmir.

Sağlamlığı yaxşı olanlar həftədə 2-3 dəfədən çox ispanaq yeməməlidirlər.

7. Yulaf unu

İngilislərin sevimli səhər yeməyi çoxdan bütün dünyada ən populyar səhər yeməyinə çevrilib. Hər kəs yulaf ununun faydalı, doyurucu və dadlı olduğunu bilir, buna görə tənbəl olmayan hər kəs səhərlər istifadə edir. Yalnız diyetoloqlar hər gün yeməyin zərərli olduğunu söyləyirlər.

Birincisi, yulaf çox kalorilidir. 100 qram sıyıq ən az 350 kilokalori ehtiva edir və süddə bişirildiyi, meyvələr, qoz-fındıq və bal ilə qarışdırıldığı nəzərə alınaraq daha çox kalori əldə edilir.

İkincisi, yulafda kalsiumu sümüklərdən xaric edən fitin turşusu mövcuddur. Sıyıqdakı kalsium da fitin sayəsində tam olaraq udulmayacaq.

Üçüncüsü, sıyıq həzm sistemindən keçəndə əmələ gələn yulafın özü, bağırsaq çöplərini yapışdırır və həzmə mane olur. Bu proses təhlükəli xəstəliklərə yol aça bilər.

Yulaf xüsusən də kiçik yaşlı uşaqlara verilərsə, onlarda allergiyaya səbəb ola bilər. Həmçinin diabetin inkişafına kömək edən nişasta ilə doludur. Yulaf yeməklərinin qida dəyəri yüksək olsa da, toxluq hissi 2-3 saatdan sonra yox olur. Yulaf ununun bütün bu mənfi xüsusiyyətlərini nəzərə alan həkimlər ondan həftədə 2-3 dəfədən çox istifadə etməyi məsləhət görürlər.

8. Xurma

Xurma şəkərli diabet və piylənmə meyli olan insanlar üçün əks təsirlidir. Onlar şəkərlə doludur və eyni zamanda çox kalorilidir. Qurudulmuş meyvələrin bütün bədən üçün sağlam hesab olunmasına baxmayaraq, 50 qram xurma kalorililiyinə görə şirin bir tort ilə müqayisə edilə bilər.

Xurmanın tərkibindəki şəkərin çoxluğu onları diş və ağız üçün zərərli edir, kobud lif həzm prosesini ləngidir və mədədə ağırlıq hissinə səbəb olur. Buna görə də, şirin qurudulmuş meyvələrə çox meylli deyilsinizsə,  rasionunuzu həftədə 2-3 dəfə iki və ya üç xurma ilə məhdudlaşdırın.

Bütün məhsullar faydalıdır, ancaq orta dərəcədədir. Bunu unutmayın!