Həkim-otolarinqoloq Rəşad Talışınski tibb.fed.az-a danışır

Burun qanaxmaları niyə baş verir və bunu necə dayandırmaq olar ?

“Burun qanamaları və qanamalara meyllilik burun selik qişasında qan damarlarının səthi yerləşməsi və burunun qan təchizatı ilə sıx əlaqəlidir. Burun qanamalarının 80%-i “kisel-bağ” sahəsi adlandırılan və burun arakəsməsinin ön aşağı hissəsindəki yerdən olur. Burda da qan damarları çox səthi yerləşir və zədələnməyə tez məruz qalır”.

Həkim-otolarinqoloq Rəşad Talışınski bildirir ki, burun qanamalarının ümumi və yerli səbəbləri ola bilər.

Ümumi səbəblər:

yüksək hərarətlə müşahidə olunan infeksion xəstəliklər (qrip, qızılca, skorlatina, difteriya və başqaları). Qanın sistem xəstəlikləri, leykozlar məsələn, hemorakidiatez, immunhimanpatiyalar, ağır animiya və septik vəziyyətlər, ürək-damarı sistemi xəstəlikləri, ağciyər xəstəlikləri, böyrək və qaraciyərin xəstəlikləri zamanı dekompensasiya vəziyyəti, hipo və avitaminozlar, hipertaniya xəstəliyi səbəb ola bilər burun qanaxmasına, bədənin və başın həddindən artıq isinməsi, yayda günəşdə çox qalma, antikarbulyantların tətbiqi zamanı məsələn, ələlxüsus pereferiqan dövranının pozulması fonunda keçən böyrək çatmamazlığı nəticəsində ola bilər. Kəllə assasının sınıqları nəticəsində burundan qan axa bilər, lekforla birlikdə. Qızlarda menustrasiyanın pozulması fonunda nikap burun qanaxmaları da ola bilər.

Yerli səbəblər: 

Travmalar nəticəsində, cərrahi müdaxiə nəticəsində, burun qurdalama kimi pis vərdiş nəticəsində də burun qanamaları ola bilər. Burunda yad cisimlər uzun müddət qalırsa, burun selik qişasını zədələyir, bu da səbəb ola bilər. Xoş və bədxassəli şişlər ola bilər. Xronik atropinik burun qanaxmalarına səbəb ola bilər.

Burun qanamasının iki növü var: ön və arxa və hər birinin öz səbəbləri var.

Burundan ön qanaxma, asanlıqla zədələnən nazik və kövrək damarların olduğu burunun ön hissəsində baş verir. Bunlar ümumiyyətlə, ciddi deyil və ən çox, xüsusilə uşaqlarda olur. Onlara səbəb olan budur:

Mexanik xəsarətlər - insanlar burunlarını qurdaladıqda, üfürdükdə və ya burnunu sərt şəkildə vurduqda.

Quru hava - selikli qişanı qurudur, bu da onu həssas edir və çatladır.

Bəzi xəstəliklər, qrip, soyuqdəymə və ya allergiya burnunuzun selikli qişasını soyuqdəyməyə məruz qoyur, burun selikli qişasını alovlandırır və bu da zədələnməni asanlaşdırır. Qanaxma pozğunluqları səbəbiylə ən kiçik bir zərər də ciddi qanaxmaya səbəb ola bilər.

Bu qanaxmanın öz başına dayandırılması asandır.

Arxa burun qanamaları burunun böyük arteriya və damarların keçdiyi yuxarı-arxa hissəsindən gəlir. Bu qanaxma daha təhlükəlidir və yetkinlərdə daha çox olur.

yüksək qan təzyiqi;

ağır baş xəsarətləri;

kalsium çatışmazlığı;

kimyəvi yanıqlar;

hemofiliya və ya leykoz kimi qan xəstəlikləri;

bəzi şişlər.

Bu qanaxmanı dayandırmaq üçün həkim burun boşluğunu cuna tamponları və ya stiptik süngərlərlə doldurur. Bəzən qan laxtalanmasını yaxşılaşdıran dərmanlar qəbul etməlisiniz.

Hətta həkim belə həmişə müəyyən bir vəziyyətdə, xüsusən də kiçik bir zədədirsə, dəqiq səbəbi təyin edə bilməz.

Kimlərdə daha çox burun qanaması baş verir?

Hər kəsin həyatında ən azı bir dəfə də olsa burun qanaması baş verib. Ancaq bu problemlə mütəmadi üzləşən insanlar var:

2-10 yaş arasındakı uşaqlar. Tez-tez soyuqdəymə, allergiya, barmaqları və cisimləri buruna çəkmək meyli.

Yaşlı insanlar. Yüksək təzyiqə sahibdirlər və daha çox qan duruldan vasitələr (aspirin, klopidogrel) qəbul edirlər.

Hamilə qadınlar. Onlarda burunun selikli qişasının qan damarlarını genişlənir.

Burun qanamalarını necə dayandırmaq olar?

Bu, istənilən vaxt və hər yerdə edilə bilər: evdə, küçədə və ya ictimai nəqliyyatda:

Düz oturun (və ya ayağa qalxın) və irəli əyilin. Dik vəziyyət burun qan damarlarındakı təzyiqi azaldır və qan axışını ləngidir. Bu edilmədiyi təqdirdə qan mədəyə axacaq və qusmağa səbəb olacaq. Burunun yumşaq hissəsini baş və ya şəhadət barmağınızla sıxın. Bu bölgə burun ucu ilə burun körpüsünü əmələ gətirən sərt sümük silsiləsi arasında yerləşir. Ağzınızdan nəfəs alın və barmaqlarınızı beş dəqiqə qapalı saxlayın. Qan dayanmırsa, burnunuzu daha 10 dəqiqə sıxın. Qanaxma davam edərsə təcili yardım çağırın və yenidən burnunuzu sıxıb saxlayın.

Qanaxma dayandıqdan sonra yenidən başlayırsa, burnunuzdakı qan laxtalarını təmizləmək üçün nəfəs alın. Sonra hər iki burun deşiyinə nafazolin və ya oksimetazolin ilə vazokonstriktor burun spreyi vurun. Bundan sonra burnunuzu sıxın və təcili yardım və ya həkiminizi çağırın.

Ayrıca, həkimlər spirtli içki içməyi məsləhət görmürlər – bu, qan damarlarını genişləndirir və qanaxmaya kömək edir.

Tez-tez burun qanamanız varsa, aşağıdakı qaydalara əməl edin:

Otaqdaxili havanı nəmləndirin.

Allergik rinit və ya soyuqdəyməniz varsa, burnunuzu duzlu məhlulla yuyun.

Asqıranda ağzınızı açmaq damarlardakı təzyiqi azaldır.

Siqareti tərgidin. Tütün tüstüsü eyni zamanda burnu qurudur və qıcıqlandırır.

Kiçik uşaqların dırnaqlarını mütəmadi olaraq kəsin (kənarları ilə selikli qişaya zərər verməmələri üçün).

Rəşad Talışınski bildirir ki, burun qanaxmalarının müalicəsi zamanı onu yaradan səbəblərdən asılı olaraq yerlı və ümumi müalicə aparılır. Hər bir halda lor həkimin baxması şərtdir, mütləqdir.