Sayılmayacaq qədər çox dəri xəstəliyi vardır. Dəri xəstəliklərinə ümumi olaraq dermatoz adı verilir.

Tibb.fed.az tibbi mənbələrə istinadla dəri xəstəlikləri haqqında məlumaları təqdim edir.

Dəri xəstəlikləri haqqında ümumi bir fikir əldə edə bilmək üçün, onları bir neçə hissəyə ayırmaq mümkündür.

1.Fiziki səbəblərlə meydana gələn dəri xəstəlikləri: Deşici, kəsici, əzici cisimlərin meydana gətirdiyi yaralar, yanıqlar, soyuğa bağlı olan çatlaqlar, kimyəvi maddələrin qıcıqlanmasına bağlı olaraq ortaya çıxan yaralar bu qrupda sayıla bilər.

2.Parazitlərin səbəb olduğu dəri xəstəlikləri: Bu qrup xəstəliklərin başında qotur, bitlənmə və müxtəlif göbələk xəstəlikləri gəlməkdədir. Ayrıca birə, taxtabiti, gənə kimi həşəratların dişləmələrindən meydana gələn dəri xəstəlikləri bunlardan sayıla bilər.

3.Mikroorqanizmlərin səbəb olduğu dəri xəstəlikləri: Bu orqanizmlər ümumiyyətlə dəri iltihablanmalarına yol açar. Mikroorqanizmlər dəridəki hər hansı bir zədələnmənin üzərinə asanca yerleşebilirler.Yaralar, yanıqlar, qotur, böcəklərin dişlədikləri yerlər, ekzamalar və uçuxlar asanca iltihablanır. Dəri iltihablarına dermatit deyilir. Mikroorqanizmlərin yol açdığı xəstəliklərdən olan cüzam, dəri vərəmi və frengide isə yuxarıdakı bəhs edilən iltihablanmaları xaricində bir mexanizmsı vardır. Buna görədə spesifik iltihablar və ya spesifik infeksiyalar qrupu olaraq adlandırılmışdır.

4.Allergik dəri xəstəlikləri: Ən sıx rast gəlinən dəri xəstəlikləridir. Allergik dəri xəstəlikləri arasında serum xəstəliyi, Quincke şişi, kurdeşənəyi, ekzama, kontakt dermatit sayıla bilər. Allergik dəri xəstəliklərinin səbəbini tapmaq olduqca çətindir. Bu məqsədlə xəstə və ətrafı çox yaxşı araşdırılar. Müxtəlif dəri testləri aparılır. Lazım olsa xəstə olduğu ətrafdan bir müddət uzaqlaşdırılır. Allergiyaya səbəb olan amil təyin etməyə çalışılır. Bu amillər; çiçək tozları, müxtəlif qida maddələri, ev tozları, bəzi dərmanlar, bağırsaq parazitləri ola bilər. Allergik xəstəliklərdə irsiyetin, bədən quruluşunun və əsəbi vəziyyətin yəni psixoloji səbəblərin də rolu böyükdür.

Dərinin bu xəstəliklərinin xaricində; müxtəlif daxili xəstəliklərin dəridəki təzahürlərinə də rast gəlinir. Məsələn, şəkər xəstəliyində, dəridə müxtəlif əlamətlər görülür (kurdeşənəyi, qan çıbanlar, gangren vs.). Ayrıca dərinin bədxassəli və yaxşı xasiyyətli xərçənləri də rast gəlinir. Dəri xərçəngləri bütün xərçənglər içində ən az pis olanlarıdır. Tam müalicələri də mümkündür. Dəri xəstəliklərini araşdıran, diaqnoz və müalicəsi ilə məşğul olan elm adına dermatoloji və bu işi peşə əldə etmiş həkimə isə, dermotolog adı verilir.

Dəri xəstəliklərinin növünə görə, dəridə müxtəlif növlərdə xəstəlik izləri görülür. Bunlar arasında; qaşıntı izləri, papilla (kiçik dəri qabartısı), fistül (irinli bubble), çiban, xora, tüberkül (iti dəri çıxıntısı), eritem (qızartı), hiperpigmentasyon (dərinin rənginin qızarması), hipopigmentasyon (dərinin rənginin avazıması), deskaamasyon (dərinin tökülməsi), kəpəklənmə sayıla bilər. Bir dəri xəstəliyində bu izlərdən biri və ya bir neçəsi bir yerdə da bilər. Dəri xəstəliklərinin diaqnozu asandır. Qəti diaqnoz üçün lazım olduğunda xəstədən bir parça alınıb, patoloji araşdırmağa tabe tutulur. Müalicələri hər zaman asan olmayıb, xəstəliyin cinsinə görə dəyişiklik ifadə edər. Müalicə çox dəfə simptomatikdir (xəstənin şikayətlərini ötürməyə istiqamətli).

KONTAKT DERMATIT

(Əlaqə dermatit)

Əlamətləri:

* Dəridə qızartı və qaşınma

* Ağır hadisələrdə qabarcıqlar və yaradan axıntı

* Allergen maddə ilə təmas edən bölgədə məhdud şişləri

Diaqnoz:

Dəriyə, yapışqan lent altında müxtəlif maddələr tətbiq 48 saat sonra nəzarət edilərək dəri testi edilər. Buna yama testi deyilir. Kontakt dermatitte yalnız allergik maddəylə təmas edən dəri sahələri reaksiya göstərir. Allergiya illər boyu istifadə edilən, daha əvvəl heç bir problem yaratmayan maddəyə qarşı da inkişaf edə bilər. Sabun, aseton, təmizlik maddələri, metallar, bitkilər, kauçuk, boyalar, kosmetikalar, kimyəvi maddələr allergen (allergiya yaradan maddə) ola bilər.